Hệ thập lục phân là gì? (Hexadecimal - Hệ cơ số 16)

Hệ cơ số 16 là một trong những kiểu biểu diễn thông tin trong máy tính cơ bản mà ta đã được làm quen ở tin học 10. Thế nhưng mình tin rằng hầu hết ai trong chúng ta đều không thể nhớ được sự khác biệt của nó đối với hệ nhị phân và thập phân.

Nếu bạn đang chập chững bước vào ngành lập trình hoặc quản trị mạng, việc nắm rõ khái niệm đơn giản của kiểu biểu diễn thông tin như hệ thập lục phân là rất cần thiết. Chúng ta hãy cùng bắt đầu ngay nhé!

Hệ thập lục phân (Hexadecimal) là gì?

Hệ thập lục phân hay còn gọi là “hệ cơ số 16” mô tả một hệ thống đánh số có chứa 16 số liên tiếp làm đơn vị cơ sở (bao gồm cả 0) trước khi thêm một vị trí mới cho số tiếp theo.

* Lưu ý: Mình sử dụng "16" ở đây dưới dạng số thập phân để giải thích nó sẽ là "10" trong hệ thập lục phân.

Bài viết này được đăng tại [free tuts .net]

Các số thập lục phân từ 0-9 vẫn bình thường giống như thập phân từ 0-9m, nhưng các giá trị lớn hơn tiếp theo sẽ bắt đầu sử dụng các chữ cái từ A-F.

Bạn có thể xem bảng dưới đây để hình dung rõ hơn sự tương đương của các số nhị phân, thập phân và thập lục phân:

Hệ thập lục phân là một cách thuận tiện để biểu thị số nhị phân trong máy tính hiện đại, trong đó một byte hầu như luôn luôn được định nghĩa là chứa tám chữ số nhị phân.

Khi hiển thị nội dung của lưu trữ máy tính, một chữ số thập lục phân có thể đại diện cho sự sắp xếp của bốn chữ số nhị phân. Hai chữ số thập lục phân có thể đại diện cho tám chữ số nhị phân hoặc một byte.

Ví dụ: Khi nhận được một bãi chứa lõi (Core dump) dung lượng lưu trữ để gỡ lỗi một chương trình máy tính mới hoặc khi thể hiện một chuỗi các văn bản hoặc, chuỗi các giá trị nhị phân mã hóa một chương trình hay trang HTML.

Các khái niệm trong ví dụ trên có thể hơi “hàn lâm” một chút, mình sẽ cố gắng cập nhật và gắn link vào các thuật ngữ một cách sớm nhất có thể. Tuy nhiên tóm lại thì hệ thập lục phân giúp máy tính hiện đại biểu thị thông tin một cách thông minh, ngắn gọn hơn.