Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường, thực trạng và cách khắc phục

Tìm hiểu nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường, thực trạng môi trường hiện nay để từ đó tìm ra những giải pháp nhằm giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường.

Ngày nay, song song với sự phát triển của nhân loại thì vấn đề ô nhiễm môi trường ngày càng trở nên nghiêm trọng và cấp bách hơn bao giờ hết. Các bạn có thể thấy rác thải xuất hiện ở khắp mọi nơi, nguồn nước trở nên ô nhiễm và cạn kiệt dần. Đã đến lúc chúng ta cần phải suy nghĩ nghiêm túc về vấn đề này, chính vì vậy trong bài viết hôm nay hãy cùng freetuts tìm hiểu kỹ nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường để từ đó đưa ra những giải pháp tốt nhất nhằm khắc phục tình trạng này để góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống nhé!

Tìm hiểu về ô nhiễm môi trường

Ô nhiễm môi trường là một vấn đề cấp bách cần giải quyết.

Trước khi đi tìm hiểu nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường, hãy cùng tìm hiểu tổng quan về khái niệm cũng như các loại ô nhiễm môi trường chính hiện nay nhé.

Ô nhiễm môi trường là gì?

Ô nhiễm môi trường là tình trạng môi trường tự nhiên xung quanh chúng ta bị ô nhiễm bởi các hóa chất độc hại khiến cho tính chất của môi trường bị thay đổi dẫn đến các ảnh hưởng có hại cho con người và các loài sinh vật khác trong tự nhiên.

Bài viết này được đăng tại [free tuts .net]

Các dạng ô nhiễm môi trường

Dựa theo nguồn gây ô nhiễm thì ô nhiễm môi trường được chia làm 2 loại:

• Ô nhiễm nguồn điểm: Là ô nhiễm có nguồn gốc xuất phát thừ một nguồn duy nhất.
• Ô nhiễm nguồn không điểm: Là ô nhiễm có nguồn góc từ các nguồn không nhất định ví dụ như ô nhiễm đất xâm lấn vào dòng chảy gây ra ô nhiễm đường thủy,...

Còn dựa theo môi trường thì ô nhiễm được chia làm 3 loại chính như sau:

• Ô nhiễm môi trường đất: Là nguồn đất bị ô nhiễm bởi các chất độc hại, chất thải,...
• Ô nhiễm môi trường nước: Là hiện tượng nguồn nước bị ô nhiễm nghiêm trọng bởi rác thải của con người.
• Ô nhiễm môi trường không khí: Là việc môi trường không khí bị ô nhiễm bởi khói, bụi mịn, khí thải độc hại như CO2, SO2, NO2,...

Ngoài ra còn có các loại ô nhiễm như ô nhiễm tiếng ốn, ô nhiễm ánh sáng, ô nhiễm phóng xạ,...

Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường

Mặc dù ô nhiễm môi trường có thể xuất phát từ các hiện tượng thiên nhiên, tuy nhiên phần lớn nguyên nhân gây ra ô nhiễm môi trường đất, nước, không khí,...đều là do con người. Các nguyên nhân chính bao gồm:

Xuất phát từ các yếu tố tự nhiên

Núi lửa phun trào gây ô nhiễm môi trường.

Đầu tiên, chúng ta có thể kể đến các hiện tượng tự nhiên đã gây ra tình trạng ô nhiễm môi trường như:

• Thiên tai như lũ lụt, mưa bão
• Sự phân hủy, thối rữa của các loài động vật trong tự nhiên.
• Sự nhiễm mặn, nhiễm phèn.
• Khói bụi do núi lửa phun trào kéo theo đó là những cơn mưa chứa kim loại, khoáng chất có hại như Flo, Asen,...
• Hiện tượng sạt lờ đất đồi núi, đất bồi ven sông,...

Khí thải từ các phương tiện giao thông

Ô nhiễm không khí do khí thải của các phương tiện GTVT.

Theo thống kê của Chương trình phát triển liên hợp quốc (UNDP) chỉ riêng ngành giao thông vận tải đã phát sinh ra tới 8 tỷ tấn CO2, chiếm tới 23% lượng phát thải khí nhà kính trên toàn cầu. Trong đó GTVT Việt Nam năm 2020 đã xả ra tới 37 triệu tấn khí CO2, và con số dự tính của năm 2025 là 64,3 triệu tấn, điều này đã góp phần đưa Việt Nam luôn nằm trong top đất nước có chỉ số ô nhiễm môi trường không khí cao nhất.

Bên cạnh đó các phương tiện dùng xăng và dầu diesel trong quá trình hoạt động sẽ tạo ra các khí độc khác như Benzen, Toluen,...vừa gây ô nhiễm môi trường vừa gây hại cho sức khỏe của con người.

Chất thải từ các khu công nghiệp, nhà máy sản xuất

Những ống khói xả thải đen ngòm trên bầu trời.

Hiện nay, mặc dù có rất nhiều chế tài nghiêm ngặt trong việc yêu cầu các khu công nghiệp, nhà máy sản xuất phải xử lý khí thải, chất thải trước khi xả ra môi trường, tuy nhiên vì tiết kiệm chi phí mà còn rất nhiều đơn vị chỉ xử lý qua loa hoặc thậm chí là không xử lý chất thải mà phát trải trực tiếp ra môi trường gây ảnh hưởng đến chất lượng môi trường đất, nước và không khí.

Theo thống kê thì hiện nay đất nước chúng ta có tới 615 cụm công nghiệp lớn và nhỏ nhưng chỉ có 5% trong số này có hệ thống xử lý rác thải đạt chuẩn. Đây cũng là một nguyên nhân hết sức là quan trọng, hy vọng trong tương lai các cơ quan chính quyền sẽ sớm khắc phục được tình trạng này.

Lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật, thuốc trừ sâu

Sản xuất nông nghiệp lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật.

Như các bạn đã biết, Việt Nam là một quốc gia nông nghiệp cho nên các hoạt động trồng trọt diễn ra rất phổ biến và trở thành thiết yếu. Tuy nhiên, trong quá trình này, việc lạm dụng thuốc trừ sâu đã dẫn đến dư lượng các loại thuốc có hại này bị phát thải ra môi trường cũng rất nhiều, chúng ngấm vào đất, làm ô nhiễm nguồn đất, mạch nước ngầm, ô nhiễm không khí,...

Rác thải sinh hoạt của con người

Rác thải sinh hoạt của con người - nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường

Mặc dù con người là nạn nhân chịu hậu quả trực tiếp của việc ô nhiễm môi trường nhưng cũng chính hoạt động thường ngày của chúng ta đã gây ra vấn đề này, ví dụ như hàng ngày chúng ta tạo ra các chất thải sinh hoạt như dầu mỡ, chất thải rắn,...rồi xả thẳng ra môi trường đất, nước, không khí gây ô nhiễm môi trường trầm trọng.

Việc xây dựng cơ sở hạ tầng

Các hoạt động xây dựng cũng gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.

Các hoạt động xây dựng cũng là một nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường trầm trọng khi những người dân sống xung quanh công trường luôn phải đối mặt với bầu không khí mù mịt đầy khói và bụi bẩn.

Thu gom, xử lý rác thải không đúng cách

Thu gom xử lý rác không đúng cách càng làm ô nhiễm trở nên trầm trọng hơn.

Một trong những nguyên nhân chính gây ra vấn nạn ô nhiễm môi trường đó chính là do việc thu gom, xử lý rác thải không đúng cách. Chắc hẳn các bạn không còn mấy xa lạ với những cảnh tượng con người sống giữa các núi rác khổng lồ bốc mùi hôi thối với ruồi nhặng bay khắp nơi. Đây là hậu quả của việc lượng rác thải quá lớn khiến cho các khu xử lý rác bị quá tải và không xử ký đúng cách khiến cho vấn đề ô nhiễm ngày càng trầm trọng hơn.

Hậu quả của chiến tranh

Những chiếc máy bay chiến đấu rải đầy chất độc màu da cam.

Những cuộc chiến tranh dai dẳng trong quá khứ và thậm chí ở hiện tại cũng là một tác nhân gây ra tình trạng ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Các vụ nổ hạt nhân kéo theo sự ô nhiễm phóng xạ cực nguy hiểm, hay điển hình như ở Việt Nam, dù chiến tranh đã đi qua rất nhiều năm nhưng hậu quả của chất độc màu da cam thì vẫn còn hiện hữu tới tận bây giờ gây gây ảnh hưởng đến sức khỏe của con người.

Khai thác khoáng sản vô tội vạ

Tận thu tài nguyên thiên nhiên, khoáng sản gây ô nhiễm môi trường.

Việc khai tác tài nguyên một cách quá mức cũng là nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường, việc khai thác rừng sẽ làm mất đi lá phổi xanh của tự nhiên, đất đai cằn cỗi, xói mòn, sạt lở đất,...Các hoạt động khai thác cũng gây ra khói bụi dẫn đến ô nhiễm không khí, ô nhiễm tiếng ồn,...

Đốt nhiên liệu hóa thạch

Đối nhiên liệu hóa thạch phát thải các khí độc hại - Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường

Việc đốt nhiên liệu hóa thạch như than đá, dầu thô, khí đốt,...sẽ tạo ra các khí độc hại như SO2, CO2, NO2 và cả bụi mịn, đây là những tác nhân gây ô nhiễm môi trường không khí, ô nhiễm môi trường đất, nước và gây ra hiệu ứng nhà kính, biến đổi khí hậu.

Theo Tạp chí Lancet Planetary Health, việc đốt nhiên liệu hóa thách là nguyên nhân gây ra cái chết cho hơn 6,5 triệu người/1 năm và điều đáng lo ngại là con số này không ngừng tăng thêm theo thời gian.

Ô nhiễm môi trường và những hậu quả nghiêm trọng

Ô nhiễm môi trường gây tác động tới sức khỏe con người, động thực vật,...

Ô nhiễm môi trường đã kéo theo những hậu quả vô cùng nghiêm trọng tới sức khỏe con người và sự phát triển kinh tế, xã hội,...

Ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe của con người

Con người là nguyên nhân chính gây ra ô nhiễm môi trường và chính chúng ta cũng phải gánh chịu những hậu quả nặng nề nhất từ việc ô nhiễm. Các căn bệnh về hô hấp, phổi, tim mạch hay ung thư ngày càng nhiều do chúng ta ngày ngày tiếp xúc với các tác nhân ô nhiễm như khói, bụi, khí thải độc hại,...Đây cũng là nguyên nhân chính gây ra cái chết cho hàng triệu người mỗi năm.

Ảnh hưởng tới các loài động thực vật trong tự nhiên

Ô nhiễm môi trường cũng gây tác động tiêu cực đến các loài động thực vật, ô nhiễm môi trường nước sẽ gây ảnh hưởng đến các loài động thực vật trong nước khiến chúng mất đi môi trường sống và có nguy cơ đối mặt với sự tuyệt chủng. Những cơn mưa axit khiến cho cây cối héo mòn, các vi sinh vật trong đất bị chết đi, đất đai trở nên cằn cỗi…

Ảnh hưởng tới môi trường sống

Ô nhiễm môi trường gây ảnh hưởng trực tiếp đến các môi trường sống làm mất cân bằng hệ sinh thái, trái đất ngày càng nóng lên dẫn đến băng tan ở hai cực, nước biển dâng khiến nhiều vùng đất sẽ bị xóa sổ trong tương lai rồi các vấn đề nhiễm mặn, ngập mặn cùng ngày càng nghiêm trọng và xuất hiện nhiều hiện tượng thời tiết, khí hậu cực đoan trên toàn cầu.

Tác động xấu tới nền kinh tế

Chúng ta có thể thấy rõ một điều rằng vấn đề ô nhiễm môi trường sẽ làm mất đi cảnh quan đô thị, thiên nhiên, làm ảnh hưởng trực tiếp đến đất đai, nguồn nước,...tất cả những điều này sẽ kéo theo sự thụt lùi của các ngành dịch vụ du lịch, nuôi trồng thủy hải sản.

Ngoài ra chi phí để xử lý, khắc phục ô nhiễm môi trường cũng rất khổng lồ, ảnh hưởng đến ngân sách của đất nước.

Thực trạng ô nhiễm môi trường ở mức báo động đỏ

Thực trạng đáng báo động của việc ô nhiễm môi trường.

Cùng xem một số dữ liệu mà chúng tôi đã thống kê được để xem thực trạng ô nhiễm môi trường ngày nay đã nghiêm trọng tới mức độ nào rồi nhé.

Thực trạng ô nhiễm môi trường tại Việt Nam

Hiện nay, chúng ta có thể dễ dàng bắt gặp các bài báo, video, clip đưa tin về tình trạng ô nhiễm tại các thành phố lớn ở Việt Nam luôn đạt mức báo động đỏ nhất là vấn đề ô nhiễm không khí tại TP Hồ Chí Minh và Thủ đô Hà Nội.

Theo báo cáo thường niên về chỉ số môi trường EPI, Việt Nam lọt top 10 quốc gia có chỉ số ô nhiễm không khí API cao nhất ở châu Á nói riêng và xếp thứ 36 trên 177 quốc gia có tình trạng ô nhiễm không khí cao nhất toàn cầu với lượng bụi mịn vượt ngưỡng cho phép 4,9 lần.

Theo thống kê từ Bộ Y tế, mỗi năm đất nước chúng ta có hơn 9.000 người tử vong, 200.000 người phát hiện ung thư vì sử dụng nguồn nước ô nhiễm.

Thực trạng ô nhiễm môi trường toàn cầu

Các cụm từ như hiệu ứng nhà kính, mưa axit, băng tan, thủng tầng ozon dường như đã quá quen thuộc với chúng ta rồi đúng không nào. Hiện nay, ô nhiễm môi trường xuất hiện ở khắp mọi nơi, không chừa một quốc gia, một vùng đất nào cả. Một số dữ liệu được thống kê như sau:

• Theo WHO (Tổ chức Y tế Thế giới), hiện nay có tới 92% dân số đang phải sống chung với ô nhiễm môi trường không khí.
• Theo báo cáo của Cơ quan khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ viết tắt là NOAA thì năm 2023, Bắc Cực đã có một mùa hè ấm nhất lịch sử.
• Và cũng trong năm 2023 vừa qua, tất cả các kỷ lục liên quan đến nhiệt độ đều bị phá vỡ và đạt mức cao nhất trong 25.000 năm qua và điều đáng nói là các con số này sẽ còn tăng thêm nhiều trong năm 2023.

Tất cả các dữ liệu trên đều cho thấy ô nhiễm môi trường đã trở nên cấp bách hơn bao giờ hết, đã đến lúc chúng ta phải thực sự nghiêm túc đối diện để tìm ra những giải pháp nhằm giảm thiểu tình trạng này.

Các giải pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường

Các biện pháp nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường.

Như vậy, các bạn đã biết các nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường rồi đúng không nào, bây giờ hãy cùng freetuts tìm hiểu một số biện pháp khắc phục ô nhiễm môi trường ngay bên dưới đây nhé.

Tuyên truyền nâng cao ý thức của con người

Tuyên truyền nâng cao ý thức của người dân về việc bảo vệ môi trường.

Một trong những giải pháp tối ưu nhất nhằm hạn chế việc ô nhiễm môi trường đó chính là tích cực tuyên truyền để nhằm nâng cao ý thức của người dân về việc bảo vệ môi trường, từ đó mới giúp việc giảm thải các chất thải ra ngoài môi trường nhằm giảm tình trạng ô nhiễm.

Nhiều cuộc thi về bảo vệ môi trường cũng thường xuyên được diễn ra, nhất là ở trong môi trường học đường, nhằm giúp giáo giục và nâng cao ý thức, trách nhiệm của các em ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường.

Ngày 5 tháng 6 hàng năm đã được lấy làm Ngày môi trường thế giới nhằm tuyên tuyền và khuyến khích người dân cùng chung tay hành động bảo vệ môi trường sống xanh, sạch đẹp hơn.

Kiểm soát chặt chẽ việc xử lý chất thải

Các cơ quan nhà nước cần đưa ra các biện pháp, chế tài mạnh tay hơn trong việc xử lý các hành vi không xử lý chất thải hoặc xử lý chất thải không đúng cách để nhằm góp phần làm giảm tình trạng ô nhiễm môi trường.

Ưu tiên sử dụng phương tiện giao thông công cộng

Xe bus chạy bằng điện thân thiện với môi trường.

Ngày nay có rất nhiều phương tiện công cộng sử dụng năng lượng điện thân thiện với môi trường như xe bus chạy bằng điện, tàu điện ngầm,.... Việc sử dụng phương tiện giao thông công cộng vừa góp phần làm giảm thiểu lượng khí thải độc hại thải ra môi trường vừa giúp giảm tình trạng kẹt xe,...

Trồng nhiều cây xanh

Trồng cây xanh, phủ xanh đất trống đồi trọc cũng là một giải pháp vô cùng hữu hiệu vừa góp phần đem lại một bầu không khí trong lành vừa bảo vệ được đất rừng khỏi bị sạt lở.

Ưu tiên sử dụng sản phẩm thân thiện với môi trường

Các sản phẩm thân thiện với môi trường.

Việc sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường cũng sẽ góp phần to lớn trong công cuộc giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Thay vì sử dụng túi ni lông không phân hủy, đồ nhựa, hộp xốp dùng một lần mọi người có thể sử dụng các chế phẩm túi thân thiện với môi trường, hộp giấy, hộp bã mía,...bởi vì chúng có khả năng phân hủy và lại an toàn cho sức khỏe của chúng ta.

Tiết kiệm điện, nước

Hiện nay, trong khi bạn đang lãng phí điện, nước thì còn rất nhiều nơi trên thế giới chưa có điện, nước sạch để sử dụng, chính vì vậy việc tiết kiệm điện, nước không chỉ nhằm giúp giảm chi phí mà còn bảo tồn nguồn tài nguyên thiên nhiên quý giá này cho con cháu đời sau.

Phân loại rác, bỏ rác đúng nơi quy định

Phân loại rác tại nguồn để bảo vệ môi trường.

Việc phân loại rác và bỏ rác đúng nơi quy định tưởng chừng như chỉ là một hành động nhỏ nhưng chúng lại có ý nghĩa vô cùng thiết thực góp phần quan trọng trong việc bảo vệ môi trường xung quanh chúng ta. Hạn chế vứt rác bừa bãi ra nơi công cộng, tự nhiên để nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường đất, nước, không khí,...

Như vậy, qua bài viết trên, freetuts.net đã chia sẻ cho các bạn những nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường, thực trạng cũng như các hậu quả nghiêm trọng của việc ô nhiễm môi trường gây ra để từ đó đề xuất những biện pháp khắc phục tối ưu. Mỗi chúng ta hãy cùng chung tay bảo vệ môi trường sống xanh sạch đẹp nhé!