Giới thiệu Django trong Python

Django, một trong những framework web Python phổ biến nhất, đã giúp hàng ngàn nhà phát triển xây dựng các ứng dụng web mạnh mẽ và linh hoạt. Với kiến trúc mô hình MTV (Model-Template-View) cùng các tính năng mạnh mẽ như ORM (Object-Relational Mapping) và hệ thống giao diện quản trị tích hợp sẵn, Django là một lựa chọn lý tưởng cho việc phát triển các ứng dụng web từ nhỏ đến lớn.

Trong bài viết này, mình sẽ tìm hiểu sâu hơn về Django và cách sử dụng nó để xây dựng các ứng dụng web. Từ việc cài đặt và cấu hình môi trường phát triển, tạo dự án mới, đến việc chạy máy chủ phát triển và tạo các ứng dụng con, mình sẽ đi qua từng bước một để hiểu rõ về Django và làm thế nào để khai thác các tính năng của nó.

Hãy cùng bắt đầu cùng freetuts.net tìm hiểu các tính năng cũng như các kiến thức mới nhất của Django và tạo ra các ứng dụng web tuyệt vời!

Django là gì?

Django là một framework web mạnh mẽ được viết bằng Python, được phát triển bởi một nhóm các nhà phát triển web tại Django Software Foundation. Django được thiết kế để giúp nhà phát triển xây dựng các ứng dụng web phức tạp một cách nhanh chóng và dễ dàng bằng cách cung cấp một số tính năng và công cụ mạnh mẽ.

Bài viết này được đăng tại [free tuts .net]

Mục đích chính của Django trong phát triển web bao gồm:

• Tăng tốc độ phát triển: Django cung cấp các công cụ và tính năng tích hợp sẵn giúp nhà phát triển giảm thiểu thời gian cần thiết để xây dựng các ứng dụng web từ đầu. Điều này bao gồm các tính năng như ORM (Object-Relational Mapping) để tương tác với cơ sở dữ liệu, hệ thống giao diện quản trị tự động và hỗ trợ cho các chức năng bảo mật.

• Linh hoạt và mở rộng: Django được thiết kế để linh hoạt và dễ dàng mở rộng, cho phép nhà phát triển tùy chỉnh và mở rộng các tính năng theo nhu cầu cụ thể của dự án. Django cũng hỗ trợ việc kết hợp với các công nghệ và thư viện bên ngoài để cung cấp các tính năng phức tạp hơn nếu cần thiết.

• Bảo mật: Django cung cấp các công cụ và tính năng để giúp bảo vệ ứng dụng web khỏi các lỗ hổng bảo mật phổ biến như CSRF (Cross-Site Request Forgery), SQL injection và XSS (Cross-Site Scripting).

• Hỗ trợ cộng đồng: Django có một cộng đồng lớn và nhiệt tình, cung cấp tài liệu phong phú, các thư viện mở rộng và hỗ trợ từ cộng đồng giúp giải quyết các vấn đề và tối ưu hóa quy trình phát triển.

Tóm lại, Django là một framework web mạnh mẽ được thiết kế để giúp nhà phát triển xây dựng các ứng dụng web phức tạp một cách nhanh chóng, linh hoạt và an toàn.

Các tính năng của Django trong Python

Kiến trúc của Django

MVC (Model-View-Controller)

Định nghĩa và ý nghĩa của MVC trong Django: MVC là một mô hình kiến trúc phần mềm phổ biến, trong đó:

• Model (M): Đại diện cho dữ liệu và quản lý tương tác với cơ sở dữ liệu.
• View (V): Đại diện cho giao diện người dùng, hiển thị dữ liệu cho người dùng và nhận input từ họ.
• Controller (C): Làm trung gian giữa Model và View, xử lý logic ứng dụng và điều hướng các yêu cầu từ người dùng đến Model hoặc View tương ứng.

Sự phân chia công việc giữa Model, View và Controller trong Django:

• Model: Định nghĩa các class để tương tác với cơ sở dữ liệu, định nghĩa các truy vấn và thao tác với dữ liệu.
• View: Xử lý logic hiển thị dữ liệu cho người dùng và nhận input từ họ, render các template hoặc trả về các phản hồi HTTP.
• Controller: Trong Django, phần này thường được thay thế bằng các file urls.py và views.py, xác định các URL patterns và xử lý các yêu cầu HTTP từ người dùng.

MTV (Model-Template-View)

Sự khác biệt giữa MTV và MVC trong Django: MTV là một biến thể của MVC, trong đó:

• Model: Tương tự như trong MVC, đại diện cho dữ liệu và quản lý tương tác với cơ sở dữ liệu.
• Template: Tương tự như View trong MVC, đại diện cho giao diện người dùng, nhưng với cách tiếp cận khác biệt.
• View: Khác với View trong MVC, trong Django, phần này chỉ xử lý logic và gửi dữ liệu cho Template, không thực hiện trực tiếp việc hiển thị.

Cách Django triển khai kiến trúc MTV: Django sử dụng MTV để phân chia ứng dụng thành các phần khác nhau:

• Model: Định nghĩa trong file models.py của ứng dụng.
• Template: Được đặt trong thư mục templates của ứng dụng hoặc project.
• View: Được định nghĩa trong các file views.py của ứng dụng, xử lý logic và trả về dữ liệu cho Template.

Điều này giúp cho việc phát triển ứng dụng trở nên có tổ chức và dễ quản lý hơn trong Django.

Công dụng của Django

Mục đích sử dụng Django trong các dự án phát triển web

• Django được sử dụng để phát triển các ứng dụng web từ nhỏ đến lớn, bao gồm cả trang web tĩnh, các ứng dụng web động và các hệ thống quản trị nội dung (CMS).
• Django cung cấp một cơ sở cho việc phát triển ứng dụng web nhanh chóng, an toàn và hiệu quả.

Ưu điểm và nhược điểm khi sử dụng Django

Ưu điểm:

• Phát triển nhanh chóng: Django cung cấp các công cụ và thư viện tích hợp giúp phát triển nhanh chóng và dễ dàng.
• Bảo mật mạnh mẽ: Django có các tính năng bảo mật tích hợp sẵn để bảo vệ ứng dụng khỏi các cuộc tấn công phổ biến.
• Cộng đồng lớn: Django có một cộng đồng phát triển lớn, nơi bạn có thể tìm kiếm hỗ trợ và tài liệu phong phú.
• Tích hợp tốt: Django tích hợp tốt với các công nghệ phổ biến như HTML/CSS, JavaScript, và các cơ sở dữ liệu phổ biến như PostgreSQL, MySQL, SQLite.

Nhược điểm:

• Khả năng mở rộng: Trong một số trường hợp, việc mở rộng ứng dụng Django có thể gặp khó khăn so với một số framework khác.
• Độ phức tạp: Đối với các ứng dụng nhỏ, việc sử dụng Django có thể cảm thấy quá phức tạp và không cần thiết.

Tính năng của Django

Hệ thống routing linh hoạt

Django cung cấp một hệ thống routing mạnh mẽ, cho phép định tuyến các URL đến các hàm xử lý tương ứng.

Ví dụ

# urls.py
from django.urls import path
from . import views

urlpatterns = [
    path('hello/', views.hello_world),
]

# views.py
from django.http import HttpResponse

def hello_world(request):
    return HttpResponse("Hello, world!")

ORM (Object-Relational Mapping)

Django cung cấp một ORM mạnh mẽ cho phép tương tác với cơ sở dữ liệu mà không cần viết các truy vấn SQL trực tiếp.

Ví dụ

# models.py
from django.db import models

class Product(models.Model):
    name = models.CharField(max_length=100)
    price = models.DecimalField(max_digits=10, decimal_places=2)

Hỗ trợ giao diện quản trị

Django cung cấp một giao diện quản trị tích hợp sẵn cho việc quản lý dữ liệu trong cơ sở dữ liệu.

Ví dụ

python manage.py createsuperuser

Bảo mật mạnh mẽ

• Django cung cấp các tính năng bảo mật như X-Content-Type-Options, X-Frame-Options, CSRF protection, và XSS protection để bảo vệ ứng dụng khỏi các cuộc tấn công phổ biến.

Cài đặt và cấu hình Django trong Python

Chuẩn bị môi trường

Tạo môi trường ảo (Virtual Environment)

Môi trường ảo là một không gian làm việc cô lập, giúp bạn quản lý các dependency của dự án một cách độc lập với các dự án khác.

• Sử dụng lệnh sau để tạo một môi trường ảo mới

python -m venv myenv

Trong đó, myenv là tên của môi trường ảo bạn muốn tạo.

Cài đặt Python và pip

• Python là ngôn ngữ lập trình chính mà Django được viết bằng, và pip là trình quản lý package cho Python.
• Bạn có thể tải Python từ trang web chính thức của Python (https://www.python.org/) và cài đặt theo hướng dẫn cụ thể cho hệ điều hành của bạn.
• Sau khi cài đặt Python, pip sẽ được cài đặt tự động. Đảm bảo rằng pip đã được cài đặt bằng cách kiểm tra phiên bản:

pip --version

python -m venv myenv

myenv\Scripts\activate

source myenv/bin/activate

pip install django

pip install django

python -m django --version

python -m venv myenv

myenv\Scripts\activate

source myenv/bin/activate

pip install django

python -m django --version

django-admin startproject myproject

python manage.py runserver

Watching for file changes with StatReloader
Performing system checks...

System check identified no issues (0 silenced).
...
Django version 4.1.1, using settings 'django_project.settings'
Starting development server at http://127.0.0.1:8000/
Quit the server with CTRL-BREAK.

http://localhost:8000

from django.contrib import admin
from django.urls import path

urlpatterns = [
    path('admin/', admin.site.urls),
]

http://127.0.0.1:8000/admin

python manage.py startapp <tên_ứng_dụng>

python manage.py startapp blog