- Soạn bài: Liên kết trong văn bản lớp 7 tập 1

Đây là bài soạn văn liên kết trong văn bản nằm trong sách giáo khoa ngữ văn lớp 7 tập 1, trả lời câu hỏi sách giáo khoa bài trang 17 đơn giản và dễ hiểu nhất.

I. Liên kết và phương tiện liên kết trong văn bản

1. Tính liên kết trong văn bản

Câu hỏi:

a) Theo em, nếu bố En-ri-cô chỉ viết như vậy thì En-ri-cô có thể hiểu được điều bố muốn nói chưa?

Trước mặt cô giáo, con đã thiếu lễ độ với mẹ. Bố nhớ, cách đây mấy năm, mẹ đã phải thức suốt đêm, cúi mình trên chiếc nôi trông chừng hơi thở hổn hển của con, quằn quại vì nỗi lo sợ, khóc nức nở khi nghĩ rằng có thể mất con! Hãy nghĩ xem, En-ri-cô à! Người mẹ sẵn sàng bỏ hết một năm hạnh phúc để tránh cho con một giờ đau đớn, người mẹ có thể đi ăn xin để nuôi con, có thể hi sinh tính mạng để cứu sống con! Thôi, trong một thời gian con đừng hôn bố.

Bài viết này được đăng tại [free tuts .net]

Trả lời:

En- ri- cô sẽ không hiểu được điều bố muốn nói nếu chỉ thông qua một đoạn như thế.

Câu hỏi:

b) Nếu En-ri-cô chưa hiểu ý bố thì hãy cho biết vì lí do nào trong các lí do kể dưới đây.

+ Vì có câu văn viết chưa đúng ngữ pháp;

+ Vì có câu văn nội dung chưa thật rõ ràng;

+ Vì các câu văn chưa gắn bó với nhau, liên kết lỏng lẻo.

Trả lời:

En- ri- cô chưa hiểu ý bố bởi vì các câu văn chưa gắn bó với nhau, liên kết lỏng lẻo.

Câu hỏi:

c) Từ đó, hãy trả lời câu hỏi: Muốn cho đoạn văn có thể hiểu được thì nó phải có tính chất gì?

Trả lời:

Muốn cho đoạn văn có thể hiểu được thì nó phải có tính chất liên kết. Nó sẽ làm cho đoạn văn có ý nghĩa và dễ hiểu hơn.

2. Phương tiện liên kết trong văn bản

Câu hỏi:

a) Đọc kĩ lại đoạn văn trên và cho biết do thiếu ý gì mà nó trở nên khó hiểu. Hãy sửa lại đoạn văn để En- ri- cô hiểu được ý của bố.

Trả lời:

Để sửa được lỗi liên kết thì phải nắm được mục đích của người viết, họ muốn viết với ý đồ gì? Trong đoạn văn trên, người bố muốn cho En- ri- co biết được tình yêu thương to lớn của người mẹ đối với con, từ đó thay đổi thái độ của con là phải biết yêu thương, trân trọng mẹ mình. Từ ý đồ đó, chúng ta có thể sửa đoạn văn thành đoạn văn mới sau:

Trước mặt cô giáo, con đã thiếu lễ độ với mẹ. Con biết không, cách đây mấy năm, mẹ đã phải thức suốt đêm, cúi mình trên chiếc nôi trông chừng hơi thở hổn hển của con, quằn quại vì nỗi lo sợ, khóc nức nở khi nghĩ rằng có thể mất con! Hãy nghĩ xem, En-ri-cô à! Người mẹ sẵn sàng bỏ hết một năm hạnh phúc để tránh cho con một giờ đau đớn, người mẹ có thể đi ăn xin để nuôi con, có thể hi sinh tính mạng để cứu sống con! Người ấy có đáng để con cư xử như thế không? Bố rất buồn vì hành động của con. Thôi, trong một thời gian con đừng hôn bố.

Câu hỏi:

b) Đọc các câu văn sau và chỉ ra sự thiếu liên kết của chúng. Hãy sửa lại để thành một đoạn văn có nghĩa.

Một ngày kia, còn xa lắm, ngày đó con sẽ biết thế nào là không ngủ được. Giấc ngủ đến với con dễ dàng như uống một li sữa, ăn một cái kẹo. Gương mặt thanh thoát của đứa trẻ tựa nghiêng trên gối mềm, đôi môi hé mở và thỉnh thoảng chúm lại như đang mút kẹo.

Trả lời:

Đoạn văn trên đã thiếu đi sự liên kết, kết nối giữa các ý, các câu văn không được chặt chẽ với nhau. Chúng ta sửa đoạn văn ấy như sau:

Một ngày kia, còn xa lắm, ngày đó con sẽ biết thế nào là không ngủ được. Còn bây giờ, giấc ngủ đến với con dễ dàng như uống một li sữa, ăn một cái kẹo. Gương mặt thanh thoát của con tựa nghiêng trên gối mềm, đôi môi hé mở và thỉnh thoảng chúm lại như đang mút kẹo.

Câu hỏi:

c) Từ hai ví dụ trên, em hãy cho biết: Một văn bản có tính liên kết trước hết phải có điều kiện gì? Cùng với điều kiện ấy, các câu trong văn bản phải sử dụng các phương tiện gì?

Trả lời:

Để có một văn bản có tính liên kết trước hết phải làm cho nội dung của các câu, các đoạn thống nhất và gắn bó chặt chẽ với nhau.

Các câu trong văn bản phải sử dụng các phương tiện ngôn ngữ thích hợp.

II. Luyện tập

Bài 1: Trang 18- sgk ngữ văn lớp 7 tập 1

Sắp xếp những câu văn dưới đấy theo một thứ tự hợp lí để tạo thành đoạn văn có tính liên kết chặt chẽ.

(1) Một quan chức của thành phố đã kết thúc buổi lễ phát thưởng như sau: (2) Và ông đưa tay chỉ về phía các thầy giáo, cô giáo ngồi trên các hành lang. (3) Các thầy, các cô đều đứng dậy vẫy mũ, vẫy khăn đáp lại, tất cả đều xúc động về sự biểu lộ lòng mến yêu ấy của học sinh. (4) “Ra khỏi đây, các con ạ, các con không được quên gửi lời chào và lòng biết ơn đến những người đã vì các con mà không quản bao mệt nhọc, những người đã hiến cả trí thông minh và lòng dũng cảm cho các con, những người sống và chết vì các con và họ đây này!”. (5) Nghe lời kêu gọi cảm động, đáp ứng đúng những tình cảm của mình, tất cả học sinh đều đứng dậy, dang tay về phía các thầy, các cô.

Trả lời:

Chúng ta sắp xếp những câu văn theo thứ tự sau:

(1)(4)(2)(5)(3)

Bài 2: Trang 19- sgk ngữ văn lớp 7 tập 1

Các câu văn dưới đây có tính liên kết chưa? Vì sao?

Tôi nhớ đến mẹ tôi “lúc người còn sống tôi lên mười”. Mẹ tôi âu yếm dắt tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Sáng nay, lúc cô giáo đến thăm, tôi nói với mẹ có nhỡ thốt ra một lời thiếu lễ độ. Còn chiều nay, mẹ hiền từ của tôi cho tôi đi dạo chơi với anh con trai lớn của bác gác cổng.

Trả lời:

Các câu văn trên không có tính liên kết với nhau. Bởi vì phần nội dung của đoạn văn rất vô lí. Người kể hồi tưởng lại ngày mẹ còn sống, tức có nghĩa là vào thời điểm hiện tại bà đã mất. Nhưng người kể lại kể sự việc xảy ra vào sáng nay, chiều nay. Các câu không thống nhất được nội dung.

Bài 3: Trang 19- sgk ngữ văn lớp 7 tập 1

Điền những từ ngữ thích hợp vào chỗ trống trong đoạn văn dưới đây để các câu liên kết chặt chẽ với nhau.

Bà ơi! Cháu thường về đây, ra vườn, đứng dưới gốc na, gốc ổi mong tìm lại hình bóng của … và nhớ lại ngày nào … trồng cây, … chạy lon ton bên bà. … bảo khi nào cây có quả … sẽ dành quả to nhất, ngon nhất cho …, nhưng cháu lại bảo quả to nhất, ngon nhất phải để phần bà. … bà ôm cháu vào lòng, hôn cháu một cái thật kêu.

(Theo Nguyễn Thị Thuỷ Tiên, Những bức thư đoạt giải UPU)

Trả lời:

Sau khi điền vào chỗ trống chúng ta có đoạn văn mới sau:

• Bà ơi! Cháu thường về đây, ra vườn, đứng dưới gốc na, gốc ổi mong tìm lại hình bóng của bà và nhớ lại ngày nào bà trồng cây, cháu chạy lon ton bên bà. Bà bảo khi nào cây có quả bà sẽ dành quả to nhất, ngon nhất cho cháu, nhưng cháu lại bảo quả to nhất, ngon nhất phải để phần bà. Thế là bà ôm cháu vào lòng, hôn cháu một cái thật kêu.

Câu 4: Trang 15- sgk ngữ văn lớp 7 tập 1

“Đêm nay mẹ không ngủ được. Ngày mai là ngày khai trường lớp Một của con.”

Có người nhận xét: Sự liên kết giữa hai câu trên hình như không chặt chẽ, vậy mà chúng vẫn được đặt cạnh nhau trong văn bản Cổng trường mở ra. Em hãy giải thích tại sao?

Trả lời:

• Về mặt nội dung và hình thức hai câu này có vẻ rời rạc không có sự liên kết, câu một nói về mẹ, câu hai nói về con.
• Nhưng ở câu thứ ba, "Mẹ sẽ đưa con đến trường", cả hai từ mẹ và con đã liên kết hai câu trên thành một câu thống nhất, vì vậy chúng vẫn được đặt cạnh nhau trong văn bản.

Câu 5: Trang 15- sgk ngữ văn lớp 7 tập 1

Chắc em biết câu chuyện cổ tích kể về một anh trai cày đã đẵn đủ trăm đốt tre nhưng không nhờ đến phép màu của Bụt thì không sao có được cây tre trăm đốt. Câu chuyện ấy có giúp em hiểu được điều gì cụ thể hơn về vai trò của liên kết trong văn bản không?

Trả lời:

Qua câu chuyện cây tre trăm đốt ta thấy được điều liên quan giữa câu chuyện và vai trò của liên kết trong văn bản. Mỗi một đốt tre chính là mỗi một câu trong văn bản. Các đốt tre phải dính lại với nhau thì mới có một cây tre hoàn chỉnh. Cũng giống như mỗi câu văn phải có sự liên kết chặt chẽ với nhau thì mới tạo thành một văn bản có nội dung và ý nghĩa hoàn chỉnh được.

Kết lời: Chúng ta vừa học xong bài “Liên kết trong văn bản”, các bạn đọc thêm phần ghi nhớ để hiểu rõ hơn về bài học nhé.