- Soạn bài: Từ ghép lớp 7 tập 1

Đây là bài soạn văn từ ghép nằm trong sách giáo khoa ngữ văn lớp 7 tập 1, trả lời câu hỏi sách giáo khoa bài từ ghép trang 13 chi tiết và dễ hiểu nhất.

I.Các loại từ ghép

Câu 1: Trang 13- sgk ngữ văn lớp 7 tập 1

Trong các từ ghép bà ngoại, thơm phức, ở những ví dụ sau tiếng nào là tiếng chính, tiếng nào là tiếng phụ bổ sung ý nghĩa cho tiếng chính? Em có nhận xét gì về trật tự của các tiếng trong những từ ấy?

(1) Mẹ còn nhớ sự nôn nao, hồi hộp khi cùng bà ngoại đi tới gần ngôi trường và nỗi chơi vơi hốt hoảng khi cổng trường đóng lại [...].

(Lí Lan)

Bài viết này được đăng tại [free tuts .net]

(2) Cốm không phải thức quà của người vội; ăn cốm phải ăn từng chút ít, thong thả và ngẫm nghĩ. Lúc bấy giờ ta mới thấy lại thu cả trong hương vị ấy, cái mùi thơm phức của lúa mới, của hoa cỏ dại ven bờ [...].

(Thạch Lam)

Trả lời:

Trong hai từ “bà ngoại” và “thơm phức” có:

• Tiếng chính là: bà ; thơm

• Tiếng phụ là: ngoại ; phức

Qua đó chúng ta có nhận xét rằng tiếng chính đứng trước, tiếng phụ đứng sau.

Câu 2: Trang 14- sgk ngữ văn lớp 7 tập 1

Các tiếng trong hai từ ghép: quần áo, trầm bổng có phân ra tiếng chính, tiếng phụ không?

- Việc chuẩn bị quần áo mới, giày nón mới, cặp sách mới, tập vở mới, mọi thứ đâu đó đã sẵn sàng, khiến con cảm nhận được sự quan trọng của ngày khai trường.

- Mẹ không lo, nhưng vẫn không ngủ được. Cứ nhắm mắt lại là dường như vang lên bên tai tiếng đọc bài trầm bổng [...].

Trả lời:

Các tiếng trong hai từ “quần áo” và “trầm bổng” không phân ra tiếng chính, tiếng phụ mà chúng bình đẳng về mặt ngữ pháp.

II. Nghĩa của từ ghép

Câu 1: Trang 14- sgk ngữ văn lớp 7 tập 1

So sánh nghĩa của từ bà ngoại với nghĩa của từ bà, nghĩa của từ thơm phức với nghĩa từ thơm, em thấy có gì khác nhau?

Trả lời:

Nghĩa của từ “bà ngoại” hẹp hơn so với nghĩa của từ “bà”. Nghĩa của từ “thơm phức” hẹp hơn so với nghĩa của từ “thơm”.

Câu 2: Trang 14- sgk ngữ văn lớp 7 tập 1

So sánh nghĩa của từ quần áo với nghĩa của mỗi tiếng quần, áo; nghĩa của từ trầm bổng với nghĩa mỗi tiếng trầm, bổng em thấy có gì khác nhau?

Trả lời:

Nghĩa của từ “quần áo” khái quát hơn nghĩa của mỗi tiếng “quần, áo”. Nghĩa của từ “trầm bổng” khái quát hơn nghĩa của mỗi tiếng “trầm, bổng”.

III. Luyện tập

Bài 1: Trang 15- sgk ngữ văn lớp 7 tập 1

Xếp các từ ghép: suy nghĩ, lâu đời, xanh ngắt, nhà máy, nhà ăn, ẩm ướt, đầu đuôi, cười nụ theo bảng phân loại.

Trả lời:

Chúng ta sắp xếp các từ trên vào bảng xếp loại sau:

Bài 2: Trang 15- sgk ngữ văn lớp 7 tập 1

Điền thêm tiếng vào sau các tiếng dưới đây để tạo từ ghép chính phụ:

bút….. ăn…..

thước…… trắng…..

mưa…… vui…..

làm…… nhát…..

Trả lời:

Điền thêm tiếng để tạo từ ghép chính phụ:

Bài 3: Trang 15- sgk ngữ văn lớp 7 tập 1

Trả lời:

Chúng ta có các từ ghép đẳng lập sau:

• núi đồi ; núi non
• ham muốn ; ham thích
• xinh đẹp ; xinh tươi
• mặt mày ; mặt mũi
• học hành ; học hỏi
• tươi tốt ; tươi mát

Bài 4: Trang 15- sgk ngữ văn lớp 7 tập 1

Tại sao có thể nói một cuốn sách, một cuốn vở mà không thể nói một cuốn sách vở?

Trả lời:

Chúng ta có thể nói một cuốn sách, một cuốn vở mà không thể nói một cuốn sách vở bởi vì: sách và vở là hai danh từ, chúng tồn tại riêng biệt nhau, và có thể đếm được chúng. Nhưng một cuốn sách vở là từ ghép đẳng lập chỉ chung cả hai loại nên không thể nói một cuốn sách vở được.

Bài 5: Trang 15- sgk ngữ văn lớp 7 tập 1

a) Có phải mọi thứ hoa có màu hồng đều gọi là hoa hồng không?

Không phải mọi thứ hoa có màu hồng đều gọi là hoa hồng.

b) Em Nam nói “Cái áo dài của chị em ngắn quá!”. Nói như thế có đúng không? Tại sao?

Bạn Nam nói như thế là đúng. Bởi vì “áo dài” ở đây là tên riêng của một loại trang phục. Trong từ ghép chính phụ “áo dài” nghĩa của tiếng “dài” không có mục đích chỉ tính chất của sự vật.

c) Có phải mọi loại cà chua đều chua không? Nói “Quả cà chua này ngọt quá!” có được không? Tại sao?

Không phải mọi loại cà chua đều chua. Nói “Quả cà chua này ngọt quá” cũng được. Bởi vì: “Cà chua” là một từ ghép chính phụ, tên của một loại cà, trong đó từ “chua” không được sử dụng để nói tính chất của sự vật.

d) Có phải mọi loại cá màu vàng đều là cá vàng không? Cá vàng là loại cá như thế nào?

Không phải mọi loại cá vàng đều được gọi là cá vàng. Cá vàng là loại cá cảnh, được nuôi trong bể để trang trí.

Bài 6: Trang 15- sgk ngữ văn lớp 7 tập 1

So sánh nghĩa của các từ ghép mát tay, nóng lòng, gang thép (anh ấy là một chiến sĩ gang thép), tay chân (một tay chân thân tín) với nghĩa của những tiếng tạo nên chúng.

Trả lời:

So sánh nghĩa của các từ ghép với nghĩa của những tiếng tạo nên chúng.

• Mát tay: dễ đạt được kết quả tốt.
  • Mát: có nhiệt độ vừa phải gây cảm giác dễ chịu.
  • Tay: một bộ phận của cơ thể nối liền với vai.
• Nóng lòng: có tâm trạng mong muốn cao độ muốn làm việc gì.
  • Nóng: có nhiệt độ cao hơn mức được coi là trung bình.
  • Lòng: bụng của con người, được coi là biểu tượng của mặt tâm lí.
• Gang thép: cứng cỏi, vững vàng đến mức không gì lay chuyển được
  • Gang: hợp kim của sắt với carbon và một số nguyên tố, thường dùng để đúc đồ vật.
  • Thép: hợp kim bền, cứng, dẻo của sắt với một lượng nhỏ carbon.
• Tay chân: người thân tín, người tin cẩn giúp việc cho mình.
  • Tay: một bộ phận của cơ thể nối liền với vai.
  • Chân: một bộ phận của cơ thể dùng để di chuyển.

Bài 7: Trang 15- sgk ngữ văn lớp 7 tập 1

Phân tích cấu tạo của những từ ghép có ba tiếng máy hơi nước, than tổ ong, bánh đa nem theo mẫu sau:

Trả lời:

Chúng ta có mẫu phân tích sau:

Bài tập: Các bạn vừa được tham khảo bài “Từ ghép”, các bạn học thuộc phần ghi nhớ để củng cố thêm phần kiến thức.