Bài 14: Soạn bài - Con hổ có nghĩa lớp 6 tập 1

Đây là bài soạn văn con hổ có nghĩa nằm trong sách giáo khoa ngữ văn lớp 6 tập 1, trả lời câu hỏi sách giáo khoa bài con hổ có nghĩa trang 141 dễ hiểu nhất.

Tìm hiểu chung

Thể loại

Văn bản Con hổ có nghĩa thuộc thể loại truyện trung đại Việt Nam.

Tóm tắt văn bản

Ở câu chuyện thứ nhất: Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều, một đêm nọ, bà bị một con hổ đực đến cõng bà và chạy vào rừng. Bà ấy rất sợ hãi, nhưng khi đến nơi thì bà thấy một con hổ cái đang chuẩn bị đẻ. Bà đã đỡ đẻ cho hổ cái và được trả ơn bằng một cục bạc. Nhờ số bạc ấy mà bà đã sống qua năm mất mùa, đói kém.

Ở câu chuyện thứ hai kể về bác tiều ở huyện Lạng Giang. Khi đang đốn củi thì bác nghe có tiếng động ở bụi cây. Khi đến nơi thì thấy một con hổ đang đau đớn, vật vã. Thì ra nó bị mắc xương, bác tiều đã giúp nó lấy xương ra được khỏi cổ. Có hôm, hổ trả ơn bác bằng một con nai. Khi bác tiều mất, hổ đến nhảy xung quanh quan tài và cứ ngày giỗ hàng năm, hổ sẽ đưa dê hoặc lợn đến để trước nhà bác tiều.

Bài viết này được đăng tại [free tuts .net]

Bố cục văn bản

Văn bản có thể được chia thành hai đoạn.

• Đoạn 1: Từ đầu…. nhờ có số bạc ấy bà mới sống qua được → Nội dung của đoạn này là câu chuyện xảy ra giữa bà đỡ Trần và con hổ.
• Đoạn 2: Còn lại → Nội dung của đoạn hai là câu chuyện giữa bác tiều và con hổ.

Yêu cầu cần đạt

Nắm được nội dung và ý nghĩa của văn bản đó là đề cao tính đạo lí, có tình, có nghĩa.

Phân tích được yếu tố nghệ thuật được sử dụng trong văn bản, tác giả đã sử dụng biện pháp nhân hóa để làm nổi bật và tạo sự hấp dẫn cho câu chuyện.

Tóm tắt và kể lại được câu chuyện.

Trả lời câu hỏi sgk

Câu 1: Trang 144- sgk ngữ văn lớp 6 tập 1

Văn bản này thuộc thể văn gì? Có mấy đoạn? Mỗi đoạn nói gì?

Trả lời:

Văn bản Con hổ có nghĩa thuộc thể loại truyện trung đại.

Văn bản gồm có hai đoạn:

• Đoạn 1: Từ đầu ….. bà mới sống qua được Câu chuyện xảy ra giữa bà Trần và con hổ.

• Đoạn 2: Người kiếm củi trên Mỗ…. hết Chuyện bác tiều lấy xương ra giúp hổ và được hổ đền ơn.

Câu 2: Trang 144- sgk ngữ văn lớp 6 tập 1

Với văn bản này, biện pháp nghệ thuật cơ bản, bao trùm được sử dụng là biện pháp gì? Tại sao lại dựng lên truyện “Con hổ có nghĩa” mà không phải là “Con người có nghĩa”?

Trả lời:

Trong văn bản này, biện pháp nghệ thuật cơ bản đó là biện pháp nhân hóa: Tác giả đã kể về con hổ như là một con người, con hổ biết trả ơn với người mà đã giúp đỡ mình. Nó còn có những đức tính giống con người như nóng lòng khi hổ cái sinh con, vui mừng khi thấy hổ con chào đời.

Tác giả dựng lên chuyện “Con hổ có nghĩa” chứ không phải là “Con người có nghĩa” bởi vì: Hổ là một con vật hung dữ, tàn bạo nhưng lại biết trả ơn, động lòng trước những tình nghĩa của con người. Sử dụng hình ảnh con hổ sẽ làm cho câu chuyện hấp dẫn và có giá trị cao hơn. Nếu viết về con người thì ý nghĩa giáo dục của câu chuyện sẽ bị giảm đi đáng kể.

Câu 3: Trang 144- sgk ngữ văn lớp 6 tập 1

Chuyện gì đã xảy ra giữa bà đỡ họ Trần và con hổ thứ nhất và giữa bác tiều với con hổ thứ hai? Trong mỗi chuyện, chi tiết nào em cho là thú vị? Chuyện con hổ với bác tiều so với chuyện con hổ với bà đỡ họ Trần có thêm ý nghĩa gì?

Trả lời:

Câu chuyện giữa bà đỡ Trần và con hổ thứ nhất: Con hổ đực xông đến cõng bà Trần chạy nhanh vào rừng để đỡ đẻ cho con hổ cái đang quằn quại trên đất. Sau khi hổ cái sinh con an toàn thì hổ đực đền ơn cho bà Trần một cục bạc.

Câu chuyện thứ hai kể về bác tiều và chú hổ: Bác tiều phát hiện con hổ đang đau đớn bởi vì hóc phải xương mà không thể lấy ra được. Sau khi được bác tiều giúp đỡ thì hổ đền đáp bác tiều từ lúc bác còn sống cho đến khi bác mất và những năm giỗ bác sau đó.

Trong mỗi câu chuyện, những chi tiết hổ đền ơn người đã giúp đỡ mình là những chi tiết thú vị nhất.

Truyện con hổ và bác tiều so với chuyện con hổ với bà đỡ Trần có phần được nâng cao hơn. Con hổ ở câu chuyện thứ nhất chỉ trả ơn có một lần duy nhất, nhưng ở câu chuyện thứ hai thì con hổ trả ơn cho bác tiều từ năm này qua năm khác. Đến khi bác tiều mất, thì nó trả ơn vào ngày giỗ của bác.

Câu 4: Trang 144- sgk ngữ văn lớp 6 tập 1

Truyện Con hổ có nghĩa đề cao, khuyến khích điều gì cần có trong cuộc sống con người?

Trả lời:

Truyện Con hổ có nghĩa đề cao, khuyến khích lòng biết ơn, ân nghĩa trong đạo làm người. Phải biết ghi nhớ và trả ơn người mà đã giúp đỡ mình trong lúc mình gặp khó khăn, hoạn nạn.

Luyện tập

Em hãy kể về một con chó có nghĩa với chủ. Nếu chưa biết để kể thì hãy nhờ bố mẹ hoặc ai đó kể cho nghe và từ đó viết vài lời cảm nghĩ.

Trả lời:

Các bạn có thể dựa theo những gợi ý sau để kể câu chuyện:

• Con chó ấy được bố mẹ em mua về lúc nào? Hoặc đó là một món quà của ai đó tặng em nhân dịp nào đó.
• Chú chó ấy có tên là gì? Nó là giống chó gì?
• Em chăm sóc nó như thế nào?
• Kể về một lần chú chó ấy ra sức bảo vệ tài sản của gia đình em khi có trộm đột nhập. Nó rất hung dữ với tên trộm đó.
• Em có suy nghĩ gì về những con vật quen thuộc sống xung quanh chúng ta?

Chúng ta vừa được học xong bài “Con hổ có nghĩa”, hi vọng các bạn đã hiểu về nội dung và ý nghĩa của văn bản. Chúc các bạn học tốt.