Bài 15: Soạn bài - Mẹ hiền dạy con lớp 6

Đây là bài soạn văn mẹ hiền dạy con nằm trong sách giáo khoa ngữ văn lớp 6 tập 1, trả lời câu hỏi sách giáo khoa trang 150 chi tiết và dễ hiểu nhất.

Tìm hiểu chung

Thể loại

Văn bản Mẹ hiền dạy con là văn bản thuộc thể loại truyện trung đại.

Tóm tắt văn bản

Thầy Mạnh Tử lúc nhỏ là một cậu bé hay bắt chước. Ngày nhà ở gần nghĩa địa, cậu bắt chước đào, chôn, lăn, khóc. Người mẹ thấy thế liền chuyển nhà đến gần chợ. Đến ở đây, cậu lại bắt chước cách buôn bán điên đảo. Vậy là người mẹ lại chuyển nhà đến gần trường học.

Khi đến đây cậu bắt đầu học lễ phép. Có hôm cậu trốn học về nhà, người mẹ liền lấy dao chặt miếng vải đang dệt làm đôi và kể từ đó Mạnh Tử chuyên tâm học hành và thành tài.

Bài viết này được đăng tại [free tuts .net]

Bố cục văn bản

Văn bản được chia thành hai đoạn:

Đoạn 1: Từ đầu…. mà cắt đứt đi vậy → Nội dung của đoạn này kể về quá trình chuyển nhà và cách dạy con của người mẹ.

Đoạn 2: Phần còn lại → Nội dung của đoạn này là kết quả của việc dạy con của người mẹ.

Yêu cầu đạt được

Sau khi học xong văn bản cần nắm được những ý chính trong câu chuyện và ý nghĩa của nó.

Rút ra được nhận xét về cách viết truyện giống như viết kí, viết sử của thời trung đại.

Tóm tắt và kể lại câu chuyện.

Trả lời câu hỏi sgk

Câu 1: Trang 152- sgk ngữ văn lớp 6 tập 1

Lập bảng tóm tắt năm sự việc đã diễn ra giữa mẹ con thầy Mạnh Tử (thửa nhỏ).

Trả lời:

Ta có bảng tóm tắt sự việc sau đây:

Câu 2: Trang 152- sgk ngữ văn lớp 6 tập 1

Ý nghĩa của việc dạy con trong ba sự việc đầu là gì? Trong hai sự việc sau là gì? Ở hai sự việc về sau, về ý nghĩa có gì khác với ba sự việc đầu? Hãy nêu lên tác dụng của cách dạy con của bà mẹ thầy Mạnh Tử.

Trả lời:

Ba sự việc đầu đó là người mẹ muốn cho con mình sống trong một môi trường tốt nhất, việc này rất quan trọng trong sự hình thành nên nhân cách của trẻ. Việc lựa chọn môi trường sống là việc làm đầu tiên trong việc giáo dục trẻ, để cho con phát triển một cách đúng hướng.

Ở sự việc thứ tư: Khi người mẹ nói rằng người hàng xóm mổ lợn cho con ăn thì bà biết mình đã sai vì nói dối con, chính vì thế bà sửa sai bằng cách mua thịt lợn cho con ăn thật. Điều này có ý nghĩa rằng không nên nói dối con trẻ, đó cũng là cách dạy con không được nói dối.

Ở lần cuối cùng bà đã dứt khoát cắt đứt tấm vải đang dệt để dạy cậu con trai. Đây là một hành động có tác động mạnh mẽ đến suy nghĩ của người con. Việc này đã để lại một bài học sâu sắc và đây cũng là một lời phê bình nghiêm khắc về việc làm sai của cậu bé.

Cách dạy con của mẹ thầy Mạnh Tử đó chính là bà hình thành sớm cho con một môi trường sống thật tốt, không cho con được phép nói dối. Những điều ấy là rất tốt cho việc hình thành tính cách của con trẻ.

Câu 3: Trang 152- sgk ngữ văn lớp 6 tập 1

Em hình dung bà mẹ thầy Mạnh Tử là người như thế nào?

Trả lời:

Qua cách dạy con của bà ấy, em thấy đây chính là một người mẹ khéo léo, tinh tế và nghiêm khắc. Bà rất cương quyết trong việc dạy dỗ con mình.

Câu 4: Trang 152- sgk ngữ văn lớp 6 tập 1

Hãy đọc lại chú thích dấu sao ở bài Con hổ có nghĩa (Trang 143), đoạn nói về cách viết truyện trung đại, từ đó nêu nhận xét về cách viết truyện Mẹ hiền dạy con.

Trả lời:

Cách viết truyện Mẹ hiền dạy con:

• Cốt truyện đơn giản, người kể sử dụng ngôn ngữ của chính mình để miêu tả nhân vật qua hành động và đối thoại giữa các nhân vật trong truyện.

• Mẹ hiền dạy con là thể loại truyện văn xuôi chữ Hán.

• Nội dung của câu chuyện mang tính giáo huấn.

Luyện tập

Câu 1: Trang 153- sgk ngữ văn lớp 6 tập 1

Hãy phát biểu cảm nghĩ của em về việc: Bà mẹ thầy Mạnh Tử đang ngồi dệt vải trông thấy con bỏ học về nhà chơi, liền cầm dao cắt đứt tấm vải đang dệt trên khung.

Trả lời:

Hành động cầm dao cắt đứt tấm vải đang dệt trên khung của bà mẹ khi thấy thầy Mạnh Tử bỏ học về nhà chơi, đã cho người đọc cảm nhận được sự tức giận của người mẹ. Để dệt được tấm vải, bà đã bỏ ra nhiều công sức, chăm chỉ lao động nhưng bà sẵn sàng phá bỏ đi để răn dạy Mạnh Tử. Nhờ điều này mà từ ấy, cậu bé trở nên chăm chỉ và nghiêm túc trong việc học của mình. Người mẹ vừa thể hiện sự thương yêu và nghiêm khắc trong việc dạy con của mình.

Câu 2: Trang 153- sgk ngữ văn lớp 6 tập 1

Từ chuyện mẹ con thầy Mạnh Tử xưa, em có suy nghĩ gì về đạo làm con của mình?

Trả lời:

Qua câu chuyện của mẹ con thầy Mạnh Tử, chúng ta phải biết tôn kính cha mẹ. Phận làm con như chúng ta phải cố gắng học tập thật tốt, đó chính là việc làm và món quà lớn nhất mà mình dành tặng cho đấng sinh thành. Cha mẹ làm việc vất vả cũng chỉ mong chúng ta chuyên tâm học tập, trở thành những người có ích cho xã hội và nên người.

Câu 3: Trang 153- sgk ngữ văn lớp 6 tập 1

Có hai yếu tố Hán Việt đồng âm:

- tử : chết

- tử : con

Cho biết các kết hợp sau được sử dụng với nghĩa nào?

Công tử, tử trận, bất tử, hoàng tử, đệ tử, cảm tử.

Trả lời:

Các từ được dùng với nghĩa tử - chết: tử trận, bất tử, cảm tử.

Các từ được dùng với nghĩa tử - con: công tử, hoàng tử, đệ tử.

Lời kết: Bài soạn “Mẹ hiền dạy con” đã hoàn thành, qua bài học các bạn đã rút ra được những ý nghĩa của câu chuyện cũng như cho chính bản thân mình. Các bạn hãy cố gắng học tập thật tốt để không phụ lòng mong đợi của cha mẹ nhé. Chúc các bạn thành công.