- Soạn bài: Chỉ từ lớp 6 tập 1

Đây là bài soạn văn chỉ từ nằm trong sách giáo khoa ngữ văn lớp 6 tập 1, trả lời câu hỏi sách giáo khoa bài chỉ từ trang 136 chi tiết và dễ hiểu nhất.

I. Chỉ từ là gì?

Câu 1: Trang 136- sgk ngữ văn lớp 6 tập 1

Các từ được in đậm trong những câu sau bổ sung ý nghĩa cho từ nào?

Ngày xưa có ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp nước tìm người tài giỏi. Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi người. Đã mất nhiều công tìm kiếm nhưng viên quan vẫn chưa thấy có người nào thật lỗi lạc.

Một hôm, viên quan đi qua một cánh đồng làng kia, chợt thấy bên vệ đường có hai cha con nhà nọ đang làm ruộng […]

Bài viết này được đăng tại [free tuts .net]

(Em bé thông minh)

Trả lời:

Các từ in đậm bổ sung ý nghĩa cho từ:

• Nọ : bổ sung cho từ “ông vua”.
• Ấy : bổ sung cho từ “viên quan”.
• Kia : bổ sung cho từ “làng”.
• Nọ: bổ sung cho từ “cha con”.

Câu 2: Trang 137- sgk ngữ văn lớp 6 tập 1

So sánh các từ và cụm từ sau đây, từ đó rút ra ý nghĩa của những từ được in đậm.

• ông vua / ông vua nọ
• viên quan / viên quan ấy
• làng / làng kia
• nhà / nhà nọ

Trả lời:

Các từ : Ông vua nọ ; viên quan ấy ; làng kia ; nhà nọ, đều đã được cụ thể hóa, nó làm cho người đọc biết được chính xác và cụ thể vị trí một cách rõ ràng trong không gian.

Các từ: Ông vua, viên quan, làng, kia, là những từ thiếu tính xác định.

Câu 3: Trang 137- sgk ngữ văn lớp 6 tập 1

Nghĩa của các từ ấy, nọ trong những câu sau có điểm nào giống và điểm khác với các trường hợp đã phân tích.

Hồi ấy, ở Thanh Hoá có một người đánh cá tên là Lê Thận. Một đêm nọ, Thận thả lưới ở một bến vắng như thường lệ.

Trả lời:

So sánh từ ấy (hồi ấy) và từ nọ (đêm nọ) với các trường hợp đã phân tích là:

• Giống nhau: Những từ ấy đều được sử dụng để xác định vị trí của sự vật.
• Khác nhau:
  • Các từ: ông vua nọ, viên quan ấy, làng kia, nhà nọ: sự vật được định vị trong không gian.
  • Các từ: hồi ấy, đêm nọ : Sự vật định vị về thời gian.

II. Hoạt động của chỉ từ trong câu

Câu 1: Trang 137- sgk ngữ văn lớp 6 tập 1

Trong các câu đã dẫn ở phần I, chỉ từ đảm nhiệm chức vụ gì?

Trả lời:

Ở phần I các chỉ từ nọ, kia, ấy: có nhiệm vụ làm phụ ngữ sau của cụm danh từ. Tạo thành một cụm danh từ khi có phụ ngữ trước và danh từ: Ông vua nọ ; viên quan ấy ; làng kia.

Câu 2: Trang 137- 138 sgk ngữ văn lớp 6 tập 1

Tìm chỉ từ trong những câu dưới đây. Xác định chức vụ của chúng trong câu.

a) Cuộc chống Mĩ cứu nước của nhân dân ta dù phải kinh qua gian khổ, hi sinh nhiều hơn nữa, song nhất định thắng lợi hoàn toàn.

Đó là một điều chắc chắn.

b) Từ đấy, nước ta chăm nghề trồng trọt chăn nuôi và có tục ngày Tết làm bánh chưng, bánh giày.

Trả lời:

Chỉ từ các câu trên và chức vụ của những chỉ từ đó là:

• Chỉ từ “Đó”: được sử dụng làm chủ ngữ trong câu.
• Chỉ từ “đấy”: được sử dụng làm trạng ngữ trong câu.

III. Luyện tập

Bài 1: Trang 138- sgk ngữ văn lớp 6 tập 1

Tìm chỉ từ trong những câu sau đây. Xác định ý nghĩa và chức vụ của các chỉ từ ấy.

a) Vua cha xem qua một lượt rồi dừng lại trước chồng bánh của Lang Liêu, rất vừa ý, bèn gọi lên hỏi. Lang Liêu đem giấc mộng gặp thần ra kể lại. Vua cha ngẫm nghĩ rất lâu rồi chọn hai thứ bánh ấy đem tế Trời, Đất cùng Tiên vương.

(Bánh chưng, bánh giầy)

b) Đấy vàng, đây cũng đồng đen

Đấy hoa thiên lí, đây sen Tây Hồ.

(Ca dao)

c) Nay ta đưa năm mươi con xuống biển, nàng đưa năm mươi con lên núi, chia nhau cai quản các phương.

(Con Rồng cháu Tiên)

d) Từ đó nhuệ khí của nghĩa quân ngày một tăng.

(Sự tích Hồ Gươm)

Trả lời:

Chỉ từ của các câu và ý nghĩa, chức vụ của chúng là:

a) Hai thứ bánh ấy

• Chỉ từ “ấy”: Xác định vị trí sự vật trong không gian. Nó được dùng làm phụ ngữ sau trong cụm danh từ.

b) Chỉ từ “đấy” và “đây”

• Chỉ từ này được dùng để xác định sự vật trong không gian.
• Nó là chủ ngữ của câu.

c) Chỉ từ “nay”.

• Xác định sự vật trong không gian.
• Được sử dụng làm trạng ngữ trong câu.

d) Chỉ từ “đó”.

• Xác định sự vật trong không gian.
• Chỉ từ được sử dụng làm trạng ngữ trong câu.

Bài 2: Trang 138-139 sgk ngữ văn lớp 6 tập 1

Thay cụm từ in đậm dưới đây bằng những chỉ từ thích hợp và giải thích vì sao cần thay như vậy.

a) Giặc tan vỡ. Đám tàn quân giẫm đạp lên nhau chạy trốn, tráng sĩ đuổi đến chân núi Sóc (Sóc Sơn). Đến chân núi Sóc, một mình một ngựa, tráng sĩ lên đỉnh núi, cởi giáp sắt bỏ lại, rồi cả người lẫn ngựa từ từ bay lên trời.

(Theo Thánh Gióng)

b) Người ta còn nói, khi ngựa thét ra lửa, lửa đã thiêu cháy một làng, cho nên làng bị lửa thiêu cháy về sau gọi là làng Cháy.

(Theo Thánh Gióng)

Trả lời:

Chúng ta có thể thay thế cụm từ in đậm bằng những từ sau:

• “ Đến chân núi sóc” được thay bằng từ “đến đây”.
• “Làng bị lửa thiêu cháy” được thay bằng “làng ấy”.

Chúng ta thay thế như vậy để tránh khỏi sự lặp từ.

Bài 3: Trang 139- sgk ngữ văn lớp 6 tập 1

Có thể thay các chỉ từ trong đoạn văn dưới đây bằng những từ hoặc cụm từ nào không? Rút ra nhận xét về tác dụng của chỉ từ.

Năm ấy, đến lượt Lí Thông nộp mình. Mẹ con hắn nghĩ kế lừa Thạch Sanh chết thay. Chiều hôm đó, chờ Thạch Sanh kiếm củi về, Lí Thông dọn một mâm rượu thịt ê hề mời ăn, rồi bảo:

- Đêm nay, đến phiên anh canh miếu thờ, ngặt vì dở cất mẻ rượu, em chịu khó thay anh, đến sáng thì về.

(Thạch Sanh)

Trả lời:

Các chỉ từ có trong đoạn văn trên đó là: năm ấy ; chiều hôm đó, đêm nay.

Không thể thay thế các chỉ từ đó bằng những từ hoặc cụm từ khác được.

Nhận xét: Chỉ từ là một bộ phận đóng vai trò quan trọng trong câu. Nó giúp cho người đọc hiểu được vị trí và thời điểm của sự vật sự việc diễn ra.

Kết lời: Vậy là các bạn đã hiểu hơn về Chỉ từ, các bạn cũng đã có thể hoàn thành các bài tập liên quan. Chúc các bạn học tập thật tốt.