Vòng lặp while - do while trong javascript

Trong bài này chúng ta sẽ tìm hiểu vòng lặp while và vòng lặp do while trong Javascript, xem cú pháp cũng như cách hoạt động của hai vòng lặp này.

Vòng lặp while và do while dùng để lặp với trường hợp tá không biết chính xác số lần lặp là bao nhiêu và trường hợp điều kiện dừng vòng lặp quá phức tạp, điều này hoàn toàn khác với vòng lặp for. Khi sử dụng vòng lặp while rất dễ bị lặp vô hạn nếu bạn không xử lý logic.

1. Vòng lặp while trong javascript

Trước tiên hãy xem một chút về cấu trúc của vòng lặp này như sau:

while (condition){
    // do something
}

Trong đó condition là điều kiện dừng vòng lặp, nếu condition đúng thì vòng lặp sẽ được thực thi cho tới khi condition có giá trị sai. Chính vì vậy nếu condition luôn luôn đúng thì vòng lặp sẽ dẫn tới lặp vô hạn.

Bài viết này được đăng tại [free tuts .net]

Ví dụ: Dùng vòng lặp while lặp từ 1 tới 10

var i = 1;
while (i <= 10){
    document.write(i + '<br/>');
    i++; // tăng i lên nếu không sẽ bị lặp vô hạn
}

Trong ví dụ này biến i có giá trị khởi đầu là i = 1, điều kiện dừng vòng lặp là i <= 10. Như vậy sau mỗi bước lặp nếu ta không tăng i lên thì vòng lặp sẽ dẫn tới lặp vô hạn.

Ví dụ: Dùng vòng lặp while lặp từ 10 trở về 1.

var i = 10;
while (i >= 1){
    document.write(i + '<br/>');
    i--; // giảm i xuống nếu không sẽ bị lặp vô hạn
}

Trường hợp này thì lại khác sau mỗi vòng lặp thì ta phải giảm i xuống 1 đơn vị vì điều kiện lặp là i >= 1.

Ví dụ: Lặp với điều kiện phức tạp.

Ta sẽ làm một ví dụ đơn giản đó là sử dụng hàm prompt trong javascript để lấy thông tin từ người dùng, nếu người dùng nhập vào số trong khoảng 1 -> 10 thì dừng, ngược lại thì yêu cầu họ nhập lại.

// Biến lưu giá trị người dùng nhập vào
var value = null;

// Trong khi giá trị bé hơn 1 hoặc giá trị lớn hơn 10
// thì chạy thân vòng lặp
while (value < 1 || value > 10){
    value = prompt("Nhập vào số từ 1 -> 10");
}

// Sau khi nhập đúng thì in ra màn hình
alert("Số bạn vừa nhập là " + value);

Như vậy trường hợp này ta không hề biết là lặp bao nhiêu lần cả phải không nào :D.

2. Vòng lặp do while trong javascript

Khác một chút so vói vòng lặp while là vòng lặp do while sẽ thực hiện đoạn code bên trong lệnh do mới kiểm tra điều kiện.

Ví dụ khi bạn chơi trò chơi bốc thăm, lần đầu tiên bạn sẽ bốc nếu cây thăm may mắn thì bốc tiếp và ai được nhiều cây thăm may mắn thì thắng, như vậy có nghĩa là bạn sẽ được bốc 1 lần rồi mới kiểm tra điều kiện cho lần bốc kế tiếp. Từ đó suy ra trong vòng lặp do while sẽ luôn luôn thực thi lặp ít nhất 1 lần.

Cấu trúc vòng lặp do while:

do {
    // some thing
}
while (condition);

Trong đó condition là điều kiện để dừng vòng lặp.

Ví dụ: Chứng minh rằng vòng lặp do while luôn luôn lặp ít nhất là 1 lần

Hồi nãy mình nói có vẻ bạn không tin nên mình sẽ làm một ví dụ luôn. Như bạn biết nếu điều kiện condition là false thì sẽ không lặp thì bây giờ ta cho nó false luôn để xem có lặp không nhé.

do {
    alert(1);
}
while (false);

Chạy lên bạn sẽ thấy nó có lặp 1 lần. Bây giờ ta thay bằng vòng lặp while xem có lặp không nhé.

while (false){
    alert(1);
}

Không có thông bào nào xuất hiện, chứng tỏ nội dung bên trong vòng lặp while không được chạy.

Ví dụ: Sử dụng vòng lặp do while để viết lại chương trình yêu cầu nhập các số từ 1 -> 10 ở ví dụ trong phần vòng lặp while.

// Biến lưu giá trị người dùng nhập vào
var value = null;

// Thực thi 
do {
    value = prompt("Nhập vào số từ 1 -> 10");
}
while (value < 1 || value > 10);

// Sau khi nhập đúng thì in ra màn hình
alert("Số bạn vừa nhập là " + value);

3. Vòng lặp while - do while lồng nhau

Cũng giống như trong vòng lặp for, ta có thể lồng nhiều vòng lặp while hoặc do while lại với nhau để viết chương trình.

Ví dụ: Dùng vòng lặp while xây dựng ma trận 10x10

var i = 0;
// Vòng lặp ngoài
while (i <= 9)
{
    // Mỗi lần lặp gan j = 0;
    var j = 0;

    // Lặp nếu j < <=
    while (j <= 9)
    {
        // In ra màn hình
        document.write('['+i+']['+j+'] ');

        // Tăng j lên nếu không sẽ bị lặp vô hạn
        j++;
    }
    // Xuống hàng
    document.write('<br/>');

    //Tăng i lên nếu không sẽ bị lặp vô hạn
    i++;
}

Tương tự cho vòng lặp do while, các bạn tự làm lấy nhé.

Lời kết: Điểm lưu ý nhất của bài này là so sánh sự khác biệt giữa vòng lặp while và do while trong javascript, cách sử dụng và khi nào thì sử dụng. Đối với vòng lặp do while thì luôn luôn lặp ít nhất 1 lần, tại vì nó thực hiện code bên trong lệnh do rồi mới kiểm tra điều kiện. Chỉ vậy thôi :D chúc bạn học tốt.